ของหน้าหมู่ (น้ำบ่อเอ้น)

        ของหน้าหมู่ หมายถึงสถานที่ที่ชาวบ้านทั่วไปมีสิทธิใช้ร่วมกันได้ และไม่มีผู้ใดเป็นเจ้าของ หรือสาธารณประโยชน์ เช่นน้ำบ่อหลวง วังปลา เป็นต้น ในอดีตที่เมืองแม่แจ่มมีของหน้าหมู่อยู่มาก ทั้งในหมู่บ้าน ในแม่น้ำ บนภูเขาและตามทุ่งนา ในหมู่บ้าน มีวัดเป็นสถานที่หน้าหมู่ ให้คณะศรัทธาวัดนั้นๆไปทำกิจกรรมร่วมกันหรือกิจกรรมส่วนตัว เช่นการไปทำบุญให้บรรพบุรุษ ในแม่น้ำใหญ่ มีวังปลา (ร่องน้ำลึกปลาชอบอยู่) ใครๆก็มีสิทธิไปหาปลาที่วังปลาได้โดยไม่มีความผิด บนภูเขาของแต่ละหมู่บ้าน เป็นสถานที่ปล่อยวัวควายหลังฤดูทำนา เพื่อไม่ให้วัว ควาย เข้านากัดกินต้นข้าว ปล่อยทิ้งไว้  2-3 วันไปดูครั้งหนึ่งจนเก็บเกี่ยวข้าวเสร็จแล้วจึงไปนำวัวควายกลับมาเลี้ยงที่ทุ่งนา ซึ่งก็กลายเป็นของหน้าหมู่อีก เพราะการปล่อยให้วัวควายหากินเองตลอดทั้งวันย่อมไปได้ทั่วทุ่งนา น้ำบ่อหลวงที่ทางการมาขุดไว้ให้ชาวบ้านใช้ร่วมกันก็เป็นของหน้าหมู่

        ปัจจุบันของหน้าหมู่แทบไม่มีให้เห็น ยกเว้นวัด แม่น้ำก็ตื้นเขินไม่มีวังให้ปลาอยู่ สัตว์เลี้ยงวัวควายก็ไม่เลี้ยงกันแล้ว บนภูเขากลายเป็นไร่ข้าวโพดที่มีเจ้าของ ทุ่งนาส่วนหนึ่งถูกขายเพื่อสร้างบ้านพักอาศัย  น้ำบ่อหลวงก็ไม่เหลือให้เห็นแล้วคงมีแต่น้ำประปาทุกหมู่บ้าน มีที่ให้เห็นเป็นรูปธรรมหนึ่งเดียวคือ “น้ำบ่อเอ้น” หน้าวัดพุทธเอ้น  เป็นน้ำที่ไหลออกตลอดทั้งปีไม่มีแห้ง เดิมเป็นของวัดที่พระเณรใช้ ภายหลังจึงกลายเป็นของหน้าหมู่ ชาวบ้านที่ใช้ดื่มกินประจำคือ บ้านพร้าวหนุ่มและบ้านเอ้น  ส่วนบ้านอื่นก็มีบ้างที่นำถังน้ำบรรทุกรถยนต์ไปตักมาไว้ดื่มกิน หรือตักให้ลูกหลานที่เรียนหนังสือในเมืองเชียงใหม่นำไปดื่มกินในเมือง เชื่อว่าเป็นน้ำศักดิ์สิทธิ์และไม่ต้องซื้อหาด้วย นอกจากนี้แล้วก็ไม่เหลืออะไรที่เป็นของหน้าหมู่จริงๆ แม้แต่ปูในนาปัจจุบันก็ห้ามคนอื่นเข้าไปเก็บ เจ้าของนาเก็บเอาไปขายหรือทำน้ำปูของใครของมัน การเอื้อเฟื้อต่อกันเหมือนก่อนเริ่มหมดไป

เพิ่มข้อมูลโดย : admin
แก้ไขเมื่อ : 08 ธ.ค. 2563 22:14